Bạn có cần phòng thu âm chuyên nghiệp?
Bạn là ca sĩ hoặc bạn có giọng hát hay và được nhiều người khen khi hát live, tuy nhiên bạn lại cảm thấy chưa hài lòng về sản phẩm âm nhạc của mình sau khi thu âm, nguyên nhân từ đâu? Đơn giản có thể là vì bạn hoặc ê-kíp của bạn chưa làm việc thật sự chuyên nghiệp.
Bạn có cần phòng thu chuyên nghiệp hay không?
Chuyên nghiệp trong âm nhạc là một khái niệm khá trừu tượng không có công cụ đo lường nhất định, tuỳ vào nền âm nhạc mỗi nước, trình độ và mức độ yêu cầu của khán thính giả sẽ quyết định mức độ chuyên nghiệp âm nhạc. Một ví dụ đơn giản ở các nước âm nhạc phát triển như Mỹ, dù là thần đồng âm nhạc hay Vua nhạc Pop Michael Jackson cũng phải luyện tập chăm chỉ và nghiêm túc nhiều tháng trước một buổi biểu diễn trên sân khấu. Vì sao họ làm như vậy? Bởi vì họ hiểu rằng khán giả rất khó tính, họ muốn khán giả thật sự hài lòng, họ muốn sự chuyên nghiệp.
Trong sản xuất âm nhạc, tính chuyên nghiệp thể hiện trên chất lượng sản phẩm ghi âm, để có được một bản ghi âm chất lượng cao, bạn cần phải đầu tư nghiêm túc và luyện tập không khác gì khi biểu diễn chuyên nghiệp. Bạn cần có một ê-kíp chuyên nghiệp đồng hành với bạn để tạo nên sản phẩm chất lượng và chuyên nghiệp.
Sau đây chúng tôi xin giới thiệu đến bạn những yếu tố tạo nên một sản phẩm chuyên nghiệp phục vụ cho thị trường trong nước:
1. Ca sĩ cần nghiêm túc luyện tập trước khi thu âm
Ca sĩ dù có giọng tốt đến đâu cũng cần luyện thanh hằng ngày để rèn luyện giọng hát. Bạn cần luyện thanh mỗi ngày để duy trì giọng hát khoẻ và ổn định. Giọng hát cũng như thể lực, nếu không luyện tập sẽ suy yếu. Bạn cần nghiêm túc luyện hát bài cần ghi âm, tìm cách thể hiện cảm xúc và trình bày bài hát tình cảm nhất. Kỹ sư âm thanh có thể chỉnh cao độ, trường độ, mix giọng hát che khuyết điểm, tôn vinh ưu điểm, nhưng không một kỹ sư nào có để mix giọng hát của bạn tình cảm hơn.
2. Đầu tư nghiêm túc vào hoà âm phối khí cho bài hát
Bài hát nhạc beat karaoke không phải là một lựa chọn nghiêm túc cho sản phẩm âm nhạc chuyên nghiệp. Nhạc Karaoke tối đa chỉ có 2 tracks stereo, trong khi một sản phẩm chuyên nghiệp kỹ sư âm thanh mix trên rất nhiều tracks, nhờ đó có thể hiệu chỉnh riêng cho từng nhạc cụ trên bài hát sao cho hài hoà với giọng hát nhất. Đây là lý do tại sao hầu hết tất cả các bản thu âm karaoke đều nghe không hài hoà (balance) không chuyên nghiệp.
Nếu bạn đã đầu tư làm nhạc chuyên nghiệp, nên yêu cầu nhạc sĩ hoà âm cung cấp sản phẩm nhiều tracks (multitracks) để phục vụ cho việc mix bài hát về sau.
3. Thu âm tại phòng thu được trang bị chuyên nghiệp
Phòng thu được trang bị chuyên nghiệp là những phòng thu đầu tư thiết bị sản xuất âm nhạc cho ra chất lượng âm thanh cao. Các thiết bị này hầu hết có độ nhiễu rất thấp hoặc không có độ nhiễu khi thu, phòng thu cũng được thiết kế để đạt độ nhiễu thấp và cho âm thanh đẹp nhất trong quá trình thu âm.
Thiết bị cho chất lượng âm thanh cao không phụ thuộc vào màu sắc, kích thước, hay thiết kế đẹp hoặc xấu, nó phụ thuộc vào chất lượng đầu tư của nhà sản xuất và giá thành sản phẩm. Một thiết bị phòng thu tốt có giá từ $1000 trở lên có thể phục vụ thu âm chuyên nghiệp tại Việt Nam.
Chúng tôi là phòng thu âm chuyên nghiệp
Do đó không phải thiết bị càng to càng tốt, nhiều phòng thu ở nước ta trang bị mixer trên 48 tracks rất to và hoành tráng (để thu dàn giao hưởng) nhưng thật tế chỉ sử dụng vài tracks để điều khiển loa kiểm âm và volume giọng hát. Tuy nhiên cũng có một vài phòng thu lớn có tên tuổi ở nước ta trang bị mixer lớn để phục vụ thu giao hưởng và mix bài hát. Một điều cần lưu ý nữa mixer lớn không có nghĩa là cho ra sản phầm chất lượng, nó chỉ hỗ trợ cho việc thu âm nhiều nhạc cụ cùng lúc dễ dàng hoặc tạo cảm giác dể dàng cho kỹ sư âm thanh mix bài thay vì dùng chuột điều khiển mixer ảo trên máy tính.
Ngoài ra, tại phòng thu chuyên nghiệp, chuyên viên thu âm được trang bị kiến thức về nhạc lý, thanh nhạc, mix nhạc … do đó sẽ giúp bạn trình bày ca khúc tốt và hiệu quả một cách nhanh nhất.
4. Cộng tác với kỹ sư âm thanh giỏi
Bạn cần một kỹ sư âm thanh giỏi để mix bài hát của mình trong phòng thu chuyên nghiệp. Điều này tương tự như nghệ sĩ và cây đàn, bạn đã có cây đàn tốt nay bạn cần nghệ sĩ giỏi để chơi đàn. Kỹ sư âm thanh cũng là một nghệ sĩ, một kỹ sư âm thanh làm việc bằng tâm hồn và cảm xúc luôn mix bài tốt hơn một kỹ sư âm thanh “máy móc”. Sau đây là một số tiêu chí để bạn đánh giá bài hát mình được mix tốt hay không?
- Bài hát sau khi mix có cảm xúc hay không? (Để so sánh bạn cần yêu cầu phòng thu cung cấp bản mix nhanh ngay sau khi thu âm)
- Bài hát sau khi mix có hài hoà (balance) hay không? Để bài hát balance đối với kỹ sư âm thanh phải chú ý rất nhiều yếu tố, tuy nhiên với vai trò người nghe nhạc bạn chỉ cần chú ý vài điểm sau:
- Bài hát có rõ ràng không? Âm thanh có gọn gàng không?
- Tiếng ca và tiếng nhạc có cân bằng không? (Hiện nay nhiều bản mix có tiếng trên thị trường tiếng nhạc rất nhỏ trong khi tiếng ca rất to như vậy làm giảm đi hiệu quả bài hát)
- Khi bật to bài hát có gây chói tai hoặc phô không? Nếu có thì rõ ràng là bài hát không hài hoà.
- Bài hát có “sạch” (clean & clear) không? Khi bạn cảm giác mọi thứ lộn xộn, có tiếng nhiễu, bể … thì bài mix là không tốt, đặc biệt khi nghe trên các loa tốt, hi-end thì những âm thanh tồi tệ đó sẽ trở nên rất rõ ràng và gây khó chịu người nghe.
Một kỹ sư âm thanh giỏi sẽ biết cách làm cho bài hát bạn cho ra âm thanh tốt nhất và có tình cảm nhất. Theo đánh giá của chúng tôi bản mix cuối cùng có thể hay hơn bản mix nhanh 30 – 50% sau đó kỹ sư âm thanh sẽ thực hiện mastering bài hát.
Mastering bài hát là công đoạn sau cùng trước khi phát hành bài hát, mastering có thể hiểu đơn giản là làm cho bài hát có không gian ba chiều lớn nhất (rộng, sâu và cao) và đạt volume to nhất mà không bị bể (clip), kỹ thuật này giúp bài hát của bạn có không gian rộng hơn, tiếng nhạc to hơn bài khác chưa master khi phát cùng volume.
Một phòng thu âm chuyên nghiệp sẽ phải làm việc chuyên nghiệp từ khâu hoà âm phối khí cho đến khâu mix & master để cho ra sản phẩm âm nhạc cuối cùng. Như vậy “Bạn có cần phòng thu âm chuyên nghiệp hay không?” câu trả lời do bạn tự quyết định!
Xem thêm bài viết “7 điều cần lưu ý khi thu âm giọng hát” để có sự chuẩn bị tốt nhất trước khi thu âm.
Calvin Duong – Producer tại Phòng thu Calvin Music